Moczenie nocne – problem wielu dzieci

Moczenie nocne wg definicji to mimowolne oddawanie moczu podczas snu, które zdarza się u dziecka, które ukończyło trening czystości lub skończyło 5 lat (dziewczynki) i 6 lat (chłopcy). Najczęstszą postacią moczenia nocnego (70-80%) jest pierwotne izolowane moczenie nocne (PIMN).

Charakteryzuje się ono moczeniem dziecka zaraz po zaśnięciu, które nie powoduje u niego wybudzania, bez zakażeń i wad układu moczowego oraz bez towarzyszącego moczenia dziennego.

Moczenie nocne to problemem medyczny, który W Polsce dotyka około 300 000 małych pacjentów w wielu 5-14 lat (Kiliś-Pstrusińska K., „Moczenie nocne – niedoceniany problem u dzieci”; Fam Med & Pri Care Review 2008, 10, 3: 897-902).

Częstość występowania moczenia nocnego zmienia się w zależności od grupy wiekowej:
 - w grupie 4-latków co trzecie dziecko,
 - w grupie 5–6 lat co piąte dziecko,
 - w grupie 7-latków co dziesiąte dziecko,
 - w grupie 12–15-latków ok. 3% dzieci,
 - w grupie dorosłych ok. 1%.

Dolegliwości u ok. 40% uwarunkowane są genetycznie, tzn. że jedno lub oboje rodziców moczyli się w dzieciństwie. Ryzyko moczenia nocnego jest wówczas u dziecka znacznie większe – w przypadku jednego z rodziców to ok. 45%, przy obojgu ryzyko rośnie do ok. 75%.

Z danych wynika, że u większości dzieci występuje tendencja do „wyrastania” z moczenia nocnego, ale nie wiadomo kiedy to nastąpi, a im starsze dziecko boryka się z moczeniem nocnym, tym więcej problemów natury emocjonalnej dla niego i całej rodziny. (Moczenie u dzieci | Pediatria - mp.pl)

Dzieci, które się moczą, przeżywają olbrzymi stres i trzeba je wspierać, podejmując leczenie nie obarczając ich winą!
Wielu rodziców niestety zwleka z szukaniem pomocy. Moczenie nocne traktuje się błędnie jako efekt zaburzeń emocjonalnych u dziecka lub zaniedbań wychowawczych. To nieprawda. Dziecko nie jest w stanie kontrolować opróżniania pęcherza moczowego podczas snu.

Dzieci przeżywają swoją chorobę a stres ma olbrzymi wpływ na ich życie. Nieleczone moczenie nocne może powodować problemy psychologiczne. Dzieci, które moczą się w nocy, czują wstyd, zażenowanie, mają gorszą samoocenę, gorzej funkcjonują w szkole. Dzieci są też wykluczone z wielu aspektów codziennego funkcjonowania, jak na przykład wycieczki szkolne, wakacyjne wyjazdy na kolonie czy obozy.

Najistotniejsze jest to, aby mieć świadomość, że bezwiedne oddawanie moczu w nocy to problem nie tylko Twojego dziecka, ale całej rodziny. Dziecko mające problem z moczeniem nocnym potrzebuje wsparcia rodziców podczas terapii, ich postawa powinna być pełna ufności, miłości i dużej cierpliwości.

Dla dziecka niezmiernie ważna jest wiara, że rodzice są przekonani o możliwości sukcesu.

W żadnym wypadku nie wolno dziecka karać i upokarzać. Stosowanie kar w przypadku nocy mokrych i nagród w przypadku nocy suchych jest niewskazane, gdyż podnosi się wtedy poziom napięcia emocjonalnego, a w konsekwencji zmniejsza się kontrola pęcherza.

Moczenie nocne u dziecka może być objawem choroby, dlatego nie należy go lekceważyć i trzeba je diagnozować.

Do wykrycia przyczyn tego stanu, niezbędna jest wizyta u lekarza pediatry lub lekarza rodzinnego. W trudnych przypadkach lekarz POZ-u skieruje dziecko do specjalisty nefrologa lub urologa dziecięcego.

Głównym celem diagnostyki jest odpowiedź na pytanie: czy u dziecka występuje pierwotne izolowane moczenie nocne (czyli najczęstsza postać moczenia nocnego), czy też moczenie jest objawem chorobowym związanym z innymi chorobami (np. zakażeniem dróg moczowych, wadą układu moczowego, nerwowego, cukrzycą, przewlekłą niewydolnością nerek).

Wybór metody leczenia moczenia nocnego będzie zależny od:
 - zasadniczej przyczyny moczenia
 - chorób towarzyszących (np.: zaparcie, zespół bezdechu sennego, ADHD),
 - stopnia nasilenia problemu.
 - MOTYWACJI dziecka i jego rodziców do działania.

Postępowanie wspomagające i motywujące powinno być stosowane w każdym przypadku niekontrolowanego opróżniania pęcherza moczowego podczas snu. Obejmuje ono: rzetelną informację dotyczącą problemu oraz eliminację poczucia winy u dziecka i rodziców.
Rodzice powinni być przygotowani na udzielenie odpowiedzi na tego typu pytania (przykład kwestionariusza):

1. Czy dziecko moczy się od urodzenia (bez dłuższej przerwy – ok. 6 mies.)?
2. Czy dziecko ma trudności w powstrzymaniu mikcji w dzień?
3. Czy występuje gwałtowne parcie?
4. Czy dziecko częściej oddaje mocz w ciągu dnia niż rówieśnicy?
5. Czy skarży się na dolegliwości przy oddawaniu moczu?
6. Czy więcej oddaje moczu w dzień czy w nocy?
7. Czy obserwują Państwo u dziecka trudności z opróżnianiem pęcherza?
8. Czy strumień moczu jest jednolity czy przerywany?
9. Czy łóżko jest zmoczone obficie?
10. Czy epizod moczenia występuje w pierwszej czy drugiej połowie nocy?
11. Czy moczenie w nocy występuje raz czy kilka razy w ciągu nocy?
12. Czy występują zaparcia u dziecka?
13. Czy dziecko pije bardzo dużo?
14. Czy dziecko bardzo głęboko śpi i trudno go dobudzić?
15. Czy moczeniu towarzyszy brak kontroli stolca?
16. Czy dziecko jest nadpobudliwe?
17. Czy w rodzinie występowało moczenie nocne?

W leczeniu tej choroby bardzo wiele zależy od dobrej współpracy między rodzicami, dzieckiem i lekarzem. (Moczenie u dzieci | Pediatria - mp.pl)

1. Kiliś-Pstrusińska K., „Moczenie nocne – niedoceniany problem u dzieci”; Fam Med & Pri Care Review 2008, 10, 3: 897-902
2. suchyporanek.pl.
3. Wytyczne postępowania diagnostyczno-terapeutycznego z dzieckiem moczącym się w nocy. Opracowane przez Grupę Ekspertów Polskiego Towarzystwa Urologii Dziecięcej oraz Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej powołaną przez Ministra Zdrowia RP. Departament Matki i Dziecka Ministerstwa Zdrowia. Warszawa 2012
4. Moczenie u dzieci | Pediatria - mp.pl