Jaki materac dla dziecka? - zdanie fizjoterapeuty
Dlaczego sen jest tak ważny dla dziecka?
Sen jest jednym z najistotniejszych czynników, decydującym o prawidłowym rozwoju dziecka. Człowiek zaczyna śnić już w 6 miesiącu życia płodowego, ponieważ jest to nasza podstawowa potrzeba fizjologiczna. Śpiący maluch nie tylko się regeneruje. W niektórych stanach snu jego mózg jest bardziej aktywny niż w trakcie czuwania. Podczas spania nasze ciało wytwarza hormon wzrostu, a także białe krwinki, niezbędne do zwalczania infekcji. Badania dowodzą, że dobrze wyspane dzieci mają w dorosłym życiu mniejszą tendencję do otyłości. Ponadto, wyspane niemowlę jest ciekawsze świata i szybciej się uczy.
Dlaczego warto mieć na uwadze prawidłowe ułożenie dziecka do snu?
Dziecko w pierwszych 3 latach życia śpi prawie 2 razy dłużej niż dorosły. Najlepszym i najbezpieczniejszym miejscem do snu maluszka jest łóżeczko. Dlatego wybór odpowiedniego materaca jest tak istotny. Prawidłowe ułożenie dziecka do snu jest możliwe tylko na płaskim podłożu, przy użyciu odpowiednio dobranych materacy.
Płaszczyzna łóżeczka może zostać zmieniona tylko w przypadku konkretnych zaleceń lekarskich - wówczas najlepiej skorzystać z klina, prawidłowo ułożonego pod materacem, a nie jak powszechnie się uważa - z poduszki.
Ustawienie ciała człowieka we właściwej pozycji do snu decyduje o konkretnym położeniu jego głowy, kręgosłupa i kończyn. Tym samym, w pierwszych miesiącach życia dziecka rodzice mają kluczowy wpływ na kształtowanie się kręgosłupa, który ma służyć noworodkowi przez resztę lat. Prawidłowo przebyte etapy rozwoju ruchowego stanowią zatem podstawę funkcjonowania w jego całym dalszym życiu.
Jak kształtuje się kręgosłup człowieka?
Kręgosłup noworodka przypomina literę „C” i dopiero w miarę upływu czasu prostuje się. Jako pierwszy, bo do 3 miesiąca życia dziecka, prawidłowo kształtuje się odcinek szyjny kręgosłupa, tzw. lordoza szyjna. Proces ten zaczyna się w chwili, kiedy dziecko podnosi główkę, natomiast kończy w momencie, gdy trzyma ją już samodzielnie. Jako druga wykształcona zostaje część piersiowa kręgosłupa, tzw. kifoza piersiowa.
Ostatnia natomiast powstaje lordoza lędźwiowa. Proces kształtowania się prawidłowych krzywizn kręgosłupa zostaje zakończony, kiedy dziecko potrafi wstawać i samodzielnie chodzić, a więc do 18 miesiąca życia.
Do tego czasu człowiek większość doby spędza w łóżeczku na leżąco. Dlatego tak kluczowe jest odpowiednie podparcie dla pleców – a więc właściwie dobrany materac, który nie tylko zapewni dziecku komfort, ale też pozwoli zapobiec ewentualnym kłopotom z kręgosłupem w wieku dojrzewania. Wady postawy bowiem, przynajmniej częściowo mają swój początek w okresie niemowlęcym, gdy nieświadomie rodzice dostarczają maluszkowi negatywnych bodźców, które mogą zakłócić jego rozwój ruchowy. Dobierając odpowiedni materac można uniknąć zatem takich kłopotów.
Na co patrzeć przy doborze materaca dla dziecka?
Istnieje wiele czynników, które warunkują jakość produktów przeznaczonych dla juniorów. Niestety, niezwykle rzadko rodzice konsultują się z ekspertami w sprawie zakupu łóżeczka, materaca, fotelika lub wózka przed pojawieniem się malucha na świecie i sami przygotowują wyprawki, które mogą mieć negatywny wpływ na rozwój ich pociech. Dlatego to tak ważne, aby wiedzieć na co zwrócić uwagę przy doborze materaca dla dziecka.
Pierwszym czynnikiem, warunkującym jakość materaca jest jego twardość. Materac, na którym dziecko śpi, powinien być dość twardy, aby pomóc mu przy zmianach ułożenia ciała, ale równocześnie dość elastyczny, by podeprzeć powstające fizjologiczne krzywizny kręgosłupa.
Drugim istotnym aspektem, jaki należy wziąć pod uwagę są właściwości prozdrowotne wypełnienia. Powinno ono umożliwiać swobodną cyrkulację świeżego powietrza, która zmniejsza ryzyko rozwoju drobnoustrojów oraz odprowadza nadmiar ciepła. Wówczas dziecko przestaje pocić się w trakcie snu.
Taki materac posiada wszyty po całym obwodzie pas siatki napowietrzającej 3D, którą widać gołym okiem. Siatka zdecydowanie lepiej przepuszcza powietrze i wilgoć, a dwutlenek węgla czy ciepło zostają bezproblemowo usunięte poza materac i nie kumulują się w dzianinie pokrowca.
Przed zakupem materaca warto sprawdzić czy siateczka 3D jest połączona z odpowiednio szerokim profilem wentylacyjnym, znajdującym się we wkładzie materaca. W przeciwnym razie siateczka nie spełni swojej roli.
Trzecią składową idealnego materaca jest jego pokrowiec, który musi być wykonany z materiałów przyjaznych dla skóry dziecka. Jest to o tyle ważne, że to właśnie pokrowiec ma bezpośredni kontakt z ciałem maluszka. Odpowiednia dzianina gwarantuje stabilność podczas wielokrotnego prania i jednocześnie wspomaga odprowadzanie wilgoci z wnętrza materaca.
Ważne jest także, aby zamek pokrowca wszyty był w taki sposób, by dziecko nie miało z nim kontaktu. Najlepszym rozwiązaniem jest umieszczenie zamka z boku materacyka, po całym jego obwodzie, co dodatkowo ułatwia ściąganie i powtórnie założenie pokrowca oraz daje możliwość wyprania tylko jego zabrudzonej części.
By materac się nie deformował, czyli co powinniśmy wiedzieć o materiałach do produkcji materacy
Pianka jest najczęściej wykorzystywanym materiałem w produkcji materacyków niemowlęcych. Za wytrzymałość pianki odpowiada jej gęstość (masa) przy zachowaniu odpowiedniej, dostosowanej dla dzieci twardości. Im wyższa gęstość (masa) pianki, tym wytrzymalszy i zdrowszy dla kręgosłupa materac. Uwaga, twardość pianki to nie wytrzymałość, czyli może być bardzo dobrej jakości pianka, która jednocześnie jest bardzo miękka.
Należy pamiętać, że masa dziecka do 12 miesiąca zwiększa się trzykrotnie i potencjalne zniekształcenia pianki mogą istotnie wpływać nie tylko na komfort jego snu, ale także na bezpieczny rozwój kręgosłupa. Gęstość pianki w materacu nie powinna spadać poniżej 25 kg/m3. Jeżeli producent unikania jednoznacznego określenia parametru jej masy w opisie, zawsze powinno zwiększyć czujność przed zakupem.
Oprócz gęstości, należy zwrócić uwagę na gatunek użytej pianki. Producenci zazwyczaj korzystają z pianek zwykłej “T” i nie ma w tym nic złego, ale można spotkać także pianki “HR”, czyli wysoko elastyczne, które nazywa się również zimnymi. Pianki HR są bardziej zwyczajowo o podwyższonej masie, bardziej sprężyste i odporne na odkształcenia, zapewniają także wyższy komfort użytkowy. W materacykach dziecięcych spotkać możemy także pianki “memory” nazywane też “visco”. Nie są one rekomendowane w materacykach niemowlęcych.
Sprężyny sprawiają, że materac jest sztywny, trwały i nie odkształca się w trakcie użytkowania. Nie mogą być jednak wykonane z kiepskiej jakości drutu, ponieważ od grubości sprężyn zależy ich jakość. Materace sprężynowe mają małą elastyczność punktową, co oznacza, że pod ciężarem śpiącego dziecka cała powierzchnia do spania odkształca się. Dlatego produkty z użyciem tej technologii nie są rekomendowane w wieku niemowlęcym. W materacach dziecięcych już praktycznie się nie spotyka.
Lateks ma bardzo dobre właściwości ortopedyczne, ponieważ podpiera kręgosłup na całej jego długości. Na plus tego materiału należy jeszcze dopisać wytrzymałość. Lateks ma jednak kilka minusów. Po pierwsze nie posiada właściwości wentylacyjnych, dlatego dziurkowanie lateksu jest normalną praktyką przy produkcji materacy z jego wykorzystaniem a i tak przygotowane profile nie najlepiej oddychają.
Ważne dlatego jest, aby pod dziurkowanym lateksem zwrócić uwagę na przestrzeń, która zapewni przepływ powietrza. Jeżeli połączymy ten materiał z poliestrowym pokrowcem, istnieje duże ryzyko, że dziecko będzie się dodatkowo pocić i przegrzewać w trakcie użytkowania tak skonstruowanego produktu. Drugim minusem jest fakt, że lateks w materacach dziecięcych jest mieszanką materiału naturalnego i syntetycznego. Lateks naturalny uzyskuje się z mleka kauczukowca. Białko zawarte w tym mleku może budzić u niektórych użytkowników wątpliwości, w kontekście alergii.
Do produkcji mat kokosowych wykorzystuje się naturalne włókna kokosa uzyskiwane ze skorupy tego orzecha, co zapewnia dość przyzwoite właściwości wentylacyjne. Kokos jest jednak dość twardy i zapewnia kiepską elastyczność punktową (zdaniem części ekspertów zbyt twardy, a część ekspertów jest zachwycona tą twardością). Nie można również zapominać, że maty kokosowe są zazwyczaj lateksowane (włókna kokosa są sklejone lateksem), aby płaska struktura maty kokosowej nie zaczęła tworzyć nierówności. Lateksowanie kokosa ma kilka plusów jak i minusów, które opisane zostały przy omawianiu lateksu.
Łuski gryki stosowane są zazwyczaj wśród materacy dziecięcych o niższej jakości i cenie. Zamyka się je w materiałowych, płaskich komorach, które stanowią wierzchnią warstwę materaca. Obecnie producenci coraz rzadziej decydują się na korzystanie z takiego rozwiązania, ponieważ powierzchnia materaca staje się po jakimś czasie pofałdowana, co może wpływać na komfort jego użytkowania. Ponadto gryka uwalnia charakterystyczny zapach i może sprzyjać rozwojowi małych owadów (gryzków psocoptera) we wnętrzu materaca, które niestety potrafią się zadomowić na długo po wyeliminowaniu materacyka.
Wybór materaca a czas użytkowania
Dziecko korzysta z danego łóżeczka przez około trzy lata i nawet, jeżeli nie siedzi w nim 24/7, jest to wystarczająco dużo czasu, aby wpłynąć na jego całe przyszłe życie. Nie ma bowiem drugiego przedmiotu, który miałby tak bliski i długi kontakt z niemowlakiem, jak materac. Poza tym w życiu człowieka nie ma drugiego tak ważnego w jego rozwoju okresu, jak pierwsze 1000 dni życia. Stąd warto dokładnie przygotować się na jego zakup.
Zdarza się, że dziecko dziedziczy materac wraz z łóżeczkiem po starszym rodzeństwie. O ile łóżko może być przekazywane i zmieniać właścicieli, o tyle - zdaniem ekspertów materacyk nie powinien. Trzeba bowiem pamiętać, że poprzedni użytkownik nie tylko spał na materacu, ale także uczył się wstawać i stawiać na nim pierwsze kroki, trwale go odkształcając. Używany materac, podobnie jak używane buty, przyjmuje kształt ciała pierwszego właściciela, co może to powodować nie tylko obniżony komfort użytkowania, ale także wpływać negatywnie na rozwój kręgosłup dziecka i powodować wady postawy.
Są też badania, które wskazują, że korzystanie z używanego materaca niemowlęcego, także po starszym rodzeństwie jest jednym z czynników zwiększających ryzyko SIDS.
